Uwaga na HPV
Raka narządów głowy i szyi coraz częściej diagnozuje się u młodych ludzi. Powodem jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Odpowiednia profilaktyka może skutecznie zmniejszyć ryzyko zakażenia.
Udział HPV w procesie karcynogennym płaskonabłonkowego raka narządów głowy i szyi odkryto w połowie lat 90., co następnie zostało potwierdzone przez liczne badania. Najczęstsza anatomiczna lokalizacja raka HPV-zależnego głowy i szyi to ustna część gardła (zwłaszcza migdałki podniebienne), znacznie rzadziej krtań i jama ustna. Wiele osób przechodzi zakażenia HPV bez żadnych objawów. Niemniej jednak, utajone utrzymywanie się infekcji może doprowadzić do rozwoju choroby. Dzisiaj wiedza o tym wirusie jest znacząco większa, a współczesna medycyna oferuje skuteczne formy profilaktyki, np. szczepienia.
Coraz więcej młodych
Jeszcze do niedawna na raka gardła i jamy ustnej chorowali głównie mężczyźni w wieku powyżej 50 lat, palacze, często jednocześnie nadużywający alkoholu. Od kilkunastu lat pojawia się nowa grupa chorych: osoby między 30. a 40. rokiem życia, w dobrej kondycji ogólnie, nie palące i umiarkowanie korzystające z mocnych trunków. W ich przypadku bezpośrednim winowajcą jest najczęściej wirus brodawczaka ludzkiego przenoszony drogą płciową.
– W ostatnich latach odnotowuje się obniżenie liczby zachorowań na tytoniozależne nowotwory głowy i szyi, co ma związek ze spadkiem liczby palących papierosy. Jednocześnie rośnie odsetek raków powodowanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego, szczególnie wśród młodych ludzi. Przyczyn tego stanu rzeczy upatruje się w zmianie zachowań społecznych i obyczajów seksualnych – mówi prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki, onkolog kliniczny, zastępca dyrektora ds. klinicznych Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Zminimalizować ryzyko
Do zakażenia HPV dochodzi najczęściej podczas stosunku seksualnego bez odpowiedniego zabezpieczenia. Dlatego najlepszą metodą zapobiegania zakażeniom HPV drogą płciową jest wierność jednemu partnerowi seksualnemu. Niemniej należy pamiętać, że to znacznie minimalizuje ryzyko, ale nie daje stu procentowej gwarancji. Jeśli partnerzy mają za sobą doświadczenia seksualne, to już wcześniej mogło dojść do zakażenia jednego z nich.
Istotnym elementem profilaktyki jest też stosowanie prezerwatywy podczas każdego stosunku. Warto jednak wiedzieć, że prezerwatywa może zmniejszać ryzyko zakażenia (ok. 75 proc), ale nie chroni w stu procentach przed kontaktem z wirusem.
Za najlepszą ochroną przed zakażeniem HPV uznaje się szczepienia, szczególnie te przeprowadzone przed rozpoczęciem życia seksualnego. Wartość tego typu profilaktyki jest udowodniona w odniesieniu do raka szyjki macicy. Ale warto zdecydować się na szczepienia również w wieku dorosłym. Dziś dostępne są trzy szczepionki przeciw HPV, 2-walentana, 4-walentna i 9-walentna. Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18.
- Wartość szczepień przeciwko HPV jest jednoznacznie udowodniona w zapobieganiu rakowi szyjki macicy. Nabycie odporności na zakażenie dotyczy całego organizmu, tak więc efekt profilaktyczny dotyczy również HPV-zależnych raków narządów głowy. Szczepienia są bezpieczne, a ich upowszechnienie przełoży się na ograniczenie ryzyka związanego z tym onkogennym wirusem - mówi prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki.
